Niedosłuch to ograniczenie zdolności słyszenia. Mówiąc wprost, kiedy masz ubytek słuchu, gorzej słyszysz. Jest wiele rodzajów ubytku słuchu i wiele różnych czynników, które go powodują.
Niedosłuch ma wiele przyczyn. Do najczęstszych należą:
Niedosłuch starczy (presbycusis). Ten rodzaj ubytku słuchu pojawia się wraz z wiekiem, często w wyniku uszkodzenia maleńkich komórek rzęsatych wewnątrz ślimaka (który jest częścią ucha wewnętrznego). Ponieważ zmiany postępują stopniowo, rozpoznanie ubytku słuchu może zająć dużo czasu, zarówno osobie niedosłyszącej, jak i jej bliskim.
Ubytek słuchu spowodowany hałasem. Hałas może poważnie uszkodzić Twój słuch. W zależności od poziomu dźwięku i czasu ekspozycji, hałas może spowodować niedosłuch tymczasowy lub trwały. Tego rodzaju ubytek słuchu może pojawić się na skutek narażenia na głośne dźwięki na przykład podczas koncertu, słuchania przez głośno ustawione słuchawki, strzelania, przebywania w pobliżu elektronarzędzi lub innego głośnego sprzętu, jazdy na motocyklu i skuterach śnieżnych czy pracy w głośnych miejscach, takich jak place budowy lub kawiarnie.
Uraz. Uraz głowy lub uraz akustyczny może spowodować trwały ubytek słuchu.
Uraz głowy może wystąpić w wyniku jakiegokolwiek uderzenia w głowę (np. wypadek samochodowy, wypadek rowerowy, przewrócenie się itp.). Uraz akustyczny powodują nagłe głośne dźwięki, takie jak eksplozja. Skutki urazu akustycznego mogą obejmować zarówno uszkodzenie samego narządu słuchu, jak również niedosłuch spowodowany hałasem.
Nagła głuchota. Ten rodzaj niedosłuchu pojawia się nagle. W niektórych przypadkach ludzie po prostu budzą się z ubytkiem słuchu. Nagła głuchota może być spowodowana np. infekcją wirusową, urazem czy chorobą, ale czasami nie można określić przyczyny. W przypadku wystąpienia nagłej głuchoty należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Czynniki zdrowotne. Na prawdopodobieństwo wystąpienia niedosłuchu wpływają różne czynniki zdrowotne, takie jak: cukrzyca, otyłość, palenie tytoniu i wysokie ciśnienie krwi. Ubytek słuchu (również tymczasowy) mogą też wywoływać infekcje, choroby lub niedrożność przewodu słuchowego.
Zaburzenia genetyczne. Ubytek słuchu może być jednym ze skutków różnych zaburzeń (np. zespołu Waardenburga, zespołu Ushera).
Przyczyny dziedziczne. Ubytek słuchu może być dziedziczny. Jeśli w Twojej rodzinie występowały przypadki niedosłuchu, warto regularnie badać słuch.
Zaburzenia wrodzone. Wrodzony ubytek słuchu oznacza, że jest on obecny od razu po urodzeniu. Dzieci mogą urodzić się z niedosłuchem genetycznym. Do innych dziedzicznych lub medycznych przyczyn ubytku słuchu należą wady rozwojowe uszu.
Niedosłuch z pewnością stanowi wyzwanie. Nieprotezowany ubytek słuchu może znacząco pogarszać jakość życia. Udowodniono, że niedosłuch wpływa na ludzi pod względem społecznym, emocjonalnym i poznawczym.
Ubytek słuchu utrudnia porozumiewanie się, a to powoduje, że osoby niedosłyszące rezygnują z kontaktu z innymi ludźmi. Może to prowadzić do izolacji społecznej i wpływać na zdrowie, powodując zaburzenia funkcji poznawczych.
To, czy ubytek słuchu zostaje uznany za niepełnosprawność, często zależy od jego stopnia. U większości osób niedosłuch można rehabilitować za pomocą aparatów słuchowych.
Istnieją trzy główne rodzaje niedosłuchu, z których każdy w inny sposób wpływa na narząd słuchu. Ponadto skutki ubytku słuchu u danej osoby będą zależeć od jego stopnia i przyczyny.
Każda z opisanych powyżej przyczyn niedosłuchu może powodować jednostronny ubytek słuchu. Niedosłuch może też wystąpić tylko w jednym uchu, jeśli było ono szczególnie narażone na hałas lub uraz. Dzieje się tak na przykład w przypadku strzelania z broni palnej.
W zależności od różnic (lub ich braku) w poziomie słyszenia w uszach niedosłuch określa się czasami jako „jednostronny lub obustronny” oraz „symetryczny lub asymetryczny” ubytek słuchu. Podczas kompleksowego badania słuchu sprawdza się oboje uszu. Gdy stopień niedosłuchu po obu stronach jest podobny, ubytek słuchu jest symetryczny. Jeśli jednak ubytek słuchu w każdym z uszu jest inny, uznaje się go za asymetryczny.
Ludzie mogą doświadczyć również nagłej głuchoty w jednym uchu, zwykle z powodu hałasu. Jednak nie zawsze to jest przyczyną.
Nagły niedosłuch może być spowodowany nie tylko hałasem czy urazem, ale także zatkanymi uszami, co uniemożliwia falom dźwiękowym dotarcie do ucha wewnętrznego. Ta ostatnia przyczyna nagłego ubytku słuchu może nie być oczywista.
Istnieje kilka rzeczy, które możemy zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia niedosłuchu lub zapobiec jego pogłębianiu się:
Chroń swój słuch za pomocą ochronników słuchu. Głośne dźwięki mogą powodować ubytek słuchu. Noszenie ochronników słuchu podczas różnych aktywności, takich jak koncerty, wizyty na strzelnicy, jazda na motocyklu, wyścigi samochodowe itp., pozwala obniżyć głośność odbieranych dźwięków do bezpiecznego poziomu. Dostępnych jest wiele rodzajów ochronników słuchu, m.in. zatyczki do uszu i nauszniki.
Zmniejsz głośność. Słuchając muzyki, radia, oglądając telewizję itp. należy utrzymywać głośność na bezpiecznym poziomie. Niektóre urządzenia audio umożliwiają ustawienie maksymalnych limitów głośności. Jeśli zauważysz, że podgłaśniasz muzykę, ponieważ przeszkadza Ci hałas otoczenia, wypróbuj słuchawki z redukcją hałasu.
Regularnie badaj słuch pod kątem zmian w słyszeniu i potencjalnego ubytku słuchu. Test słuchu online to łatwy sposób na monitorowanie zmian w słyszeniu. Może wskazać, czy należy umówić się na kompleksowe badanie słuchu.
Unikaj wkładania przedmiotów do ucha. Wkładanie przedmiotów, takich jak patyczki higieniczne, do przewodu słuchowego może spowodować uszkodzenie ścian przewodu i błony bębenkowej lub zablokowanie przewodu woskowiną.
Zwróć uwagę na przyjmowane leki. Niektóre leki mogą być potencjalnie szkodliwe dla słuchu. Są to tak zwane leki ototoksyczne. Jeśli przyjmujesz takie leki, obserwuj swój słuch pod kątem wszelkich zmian. Jeśli to możliwe, skonsultuj z lekarzem w sprawie dostępnych zamienników, które nie będą ototoksyczne.